Karşılıklı bağımlılık, yeni bir kavram olmamasına rağmen, ani bir ilgi oluşturdu. 25 yıl önce 1987 yılında, Melody Beattie çığır açan çalışması Codependent No More’u yazdı. Bundan önce bu terim yalnızca psikiyatri alanındaki kişiler tarafından kullanılırdı ve son zamanlarda da toplumsal bir deyim olarak kullanılmaya başlandı. Karşılıklı bağımlılığın tanımını ararken bu siteye girmiş olmanız yüksek bir olasılık olabilir ama bu konuda yalnız değilsiniz- bu durumda olan birçok kişi sizi aydınlatmakta yeterli olmayacaktır.
İnternet sitelerinde ya da başka yerlerde, makalelerin giriş kısımlarında, karşılıklı bağımlılığı açıklayan birkaç iyi tanım bulabilirsiniz; ancak yine de bu uygun tanımlar bile, çok karmaşık bir insan durumunu tanımlamaya çalıştıkları için geniş kapsamlı bir terim olarak kullanılamaz. Bu tanımlamaları Adım 1’de okurken, karşılıklı bağımlılığın genellikle etkili nöbetler oluşturmayabilen bir hastalık olduğunun farkına varın, keşke bunu açıkça anlamanın yolları olsa… Ancak sizin ya da bir başkasının bağımlılığını anlamak ve üstesinden gelmek yine de mümkün.
Genellikle, zaman zaman hepimizin bağımlı olduğu söylenir.
Adımlar
1Karşılıklı bağımlılığın, karşılıklı bir dayanışma olmadığını anlayın. Hepimiz birbirine bağımlıyız, ancak birçok karşılıklı bağımlılık tanımlamasının sonuna toplumsal işleyişte birbirine bağlı/bağımlı olmayan cümlesi eklenir. Aşağıda bazı popüler karşılıklı bağımlılık tanımı göreceksiniz:
- Olgunlaşmamış kişisel etkileşimler, genellikle aile içinde nesilden nesile geçmiştir.
- Sadece sonunda almak için bir şeyler vermek… Bir ilişki kurmaya çalışırken, karşınızdaki kişinin elinden alabildiğiniz her şeyi almak, bu ilişkiyi yakında sonlandıracağınız anlamına gelir.
- 1946-1964 yılları arasında amerikada doğan bebeklerde yaygın olarak görülen, bir ilişki hastalığı ya da aileden geçen bir olgunlaşmama özelliği…
- Diğer insanları aşırı ve rahatsız edici bir derecede önemsememeyle (istilacı bir bakış açısı) birlikte kişinin kendisine duyduğu saygının gelişmemesi (belirli bir sınırı yok) ve uygunsuz bir derecede başkasına bel bağlama (istilacı bir bakış açısı ile ve sürekli negatif yönde güçlendirici bir döngüyle)…
- İlişkilerde çoğunlukla gözden kaçan başkasına aşırı ya da uygunsuz bir şekilde ilgi gösterilmesi… Bu daima sağlıksız bir denge oluşmasına neden olur.
2Google’da bulduğunuz ilk 5 tanıma bakın. Ne yazık ki, çoğu karşılıklı bağımlılık tanımı semptomlardan oluşan tanımlamalar oluyor.
- Karşılıklı bağımlılık ya da narsistik kişilik bozukluğu, kişinin ilişkilerini ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen aşırı pasif ya da son derece korumacı bir davranış eğilimidir. Bu tür eğilimleri olan kişiler, genellikle, diğer kişilerin ihtiyaçlarına saplantılı bir şekilde bağlanırken, bir diğer kişinin ihtiyaçları onların öncelikleri arasında yer almaz.
- Bağımlı kişi ve diğer kişiler arasında oluşan işlevsiz bir ilişki sonucu oluşan durumdur. Karşılıklı bağımlılık sahibi olan kişiler birilerinin yardımına bağımlıdır. Aslında onların ihtiyacı birilerine ihtiyaç duymaktır. Bazen bu öyle güçlü bir bağımlılık haline gelir ki, bağımlı kişinin başkasına muhtaç kalma durumu süreklilik kazanabilir. Bu durumda, kişinin tek başına yapması gereken, yapabileceği işlerde bile her zaman yardımcı olmak oluşan bağımlılığın desteklenerek daha da derinleşmesini sağlar (enabling).
- Bugünlerde karşılıklı bağımlılık konusunda bir çok tanım bulabilirsiniz. Aslında karşılık bağımlılık ilkesi, insanların alkolik ya da madde bağımlısı bir kişi ile yaşamaktan doğan tepkileri ve davranışları hakkında bilgi edinmek amacıyla oluşturulmuştu. Bu koşulların sonucu olarak bir takım nitelikler geliştirilebilir. Bununla birlikte yıllar geçtikçe, karşılıklı bağımlılık, çocukluk dönemi boyunca aile kurallarına göre yetiştirilen, yaşamın ve problem çözmenin işlevsiz bir biçimini kapsayan bir tanıma dönüştü. Karşılıklı bağımlılığın birçok tanımından birisi de şudur ki: içinde bulunduğu aile tarafından öğretilen ve aile içinde var olabilmek için büyük bir duygusal baskı ve stres yaratan zorlayıcı ve kompulsif davranışlar dizisi …
- Çocukluğumuzda bize öğretilen inanç sistemi ve büyürken çevremizdeki toplumdan gelen mesajlar nedeniyle romantik ilişkiler içinde ihtiyaçlarımızı karşılama konusunda bir başarısızlığa hazırlandık aslında. “ Başka birilerinin bizi bizden daha mutlu edebileceğine inandığımız sürece kendimizi bir kurban haline getirmiş oluyoruz.” “Mutlu olmak için hayatımızda diğer insanlara sahip olmak gerektiğine inandıkça, sadece tedarikçisini koruyan bir bağımlı olmaktan öteye gidemeyiz, başka bir insanı bir tür uyuşturucu olarak kullanmayı seçen bir kişi. Bu gerçek bir sevgi değil!.. Ya da gerçek sevgi sizce nedir?
- En geniş anlamıyla, karşılıklı bağımlılık insanlara, davranışlara ya da nesnelere karşı gösterilen bağımlılık olarak tanımlanabilir. Karşılıklı bağımlılık, sizden bağımsız olan insanları, nesneleri ve olayları kontrol ederek, içten gelen duyguları da kontrol edebileceğini düşünme yanılgısıdır. Karşılıklı bağımlılık rahatsızlığı bulunan bir kişinin, kontrol etmek ya da kontrol etme eksikliği kişinin hayatının tam anlamıyla merkezinde yer alır.