Kirpiler toplumdan uzaklaşmış hayvanlardır ancak tehdit altında hissettiklerinde yaralanmalara sebep olabilirler. Siz, bir tanıdığınız veya bir hayvan kirpi tarafından saldırıya uğradıysa okların çıkarılması için bir doktora veya veterinere tanışın. Sadece sayılarının az olması durumunda veya tıbbi yardım alamayacak durumdaysanız göz gibi hassas bölgeler haricinde okları evde kendiniz çıkarın. Enfeksiyon ve organlarda hasar oluşması riskini azaltmak için şu adımları izleyin:
Köpeklerden veya Diğer Hayvanlardan Kirpi Oklarını Çıkarmak
1Hayvana hemen müdahale edin. 24 saat içinde çıkarıldığında kirpi oklarının kalıcı bir hasar bırakma ihtimali azalmaktadır. 24 saat içinde müdahale edilen hayvanların neredeyse hepsi tamamen iyileşmektedir. Bunun yanında ertelenen tedavi, kırılan ok uçları, göz ve eklem hasarı ve enfeksiyon gibi komplikasyonların oluşma riskini arttırmaktadır. Ağız bölgesinde kirpi oku bulunan köpekler, oklar çıkarılana kadar yemek yiyemeyebilir.
- Birçok veteriner, acil durumlarda çalışma saatleri dışında gelen hastaları kabul etmektedir.
- Hayvana direkt müdahale edilemiyorsa kirpi oklarının kırılmamasını sağlamaya çalışın. Okların karında veya göğüs kısmındaysa hareket alanını sınırlayın çünkü bu bölgelerdeki okların kırılması oldukça tehlikelidir.
2Mümkünse hayvanı vetetrinere götürün. Kirpi oklarını evde çıkarmak acı verici olabilir. Hayvanın üzerinde 10 veya daha fazla ok varsa, oklar göz ve ağız kısmındaysa ve hayvan saldırgan davranışlar sergilemeye yöneliyorsa veterinere götürün. Okları evde kendiniz çıkarmaya son çare olarak başvurmalısınız.
- Kirpi okları gözün kenarına veya göze saplanmışsa kendiniz çıkarmanız oldukça tehlikelidir. Gözde kırılan kirpi oklarını teşhis etmek tıbbi ekipman gerektirebilir ve ciddi hasara sebep olabilir.
- Kirpi okları ağız kenarına saplandıysa ağız içine veya boğaza saplanmış kirpi okları olabilir. Bunları bulmak ve çıkarmak zordur ve bir veteriner tarafından çıkarılana kadar hayvanın yemek yemesini engelleyebilir.
3Hayvanı tutması için 1 veya birden fazla asistanınız olsun. Hayvan küçük değilse ve aşırı sakin değilse hayvanı tutması için bir arkadaşınızdan yardım isteyin. Stresi ve çırpınmayı azaltmak için mümkün olduğu kadar köpek seven birini seçin. Kirpi okları çıkarılırken hayvanın çırpınması okların kırılmasına ve ulaşılamayacak kadar derinlere gitmesine sebep olabilir.
- Hayvanın yüzünde kirpi okları yoksa kesinlikle ağızlık takmayın çünkü ağızlık, okları kırıp daha derine inmelerine sebep olabilir. Yaralanan köpeklerin neredeyse hepsinin, diğer bölgelere ek olarak, yüz ve ağız bölgesinde kirpi okları bulunur, bu yüzden ağızlık takmaya karar vermeden önce bu bölgede izler veya küçük oklar olup olmadığını iyice kontrol edin.
4Kirpi oklarının yerini tespit etmek için hayvanın her yerini kontrol edin. Derine batmış oklarla yaralanan köpeklerin çoğu birçok farklı bölgeden yaralanmıştır ve bazı oklar gözle görülemeyecek kadar küçük olabilir. Hayvanın okları kendi kendine çıkarmaya çalışması okların patilere de batmasına sebep olabilir veya kirpi hayvana birkaç kez üst üste saldırmıştır.
- Ağzın içini, arka damağı ve boğazı el feneri kullanarak kontrol edin. Bu bölgede kirpi okları varsa veteriner bunu hayvana acı vermeden çıkarabilir.
- Patilerini ve bacaklarını kontrol edin.
- Göğüsteki ve karındaki oklar diğer bölgelerdeki oklara göre daha nadir olsa da bu bölgede olabilecek küçük okları kontrol edin çünkü kırılan oklar tehlikeli olabilir.
5Hayvanın mümkün olduğu kadar rahat olmasını sağlayın. Hayvanın rahatlamasını sağlamak için sessizce ve yavaşça konuşun ancak yine de sizi ısırabilme ihtimaline hazırlıklı olun. Hayvanın suratından oklar çıkarılırken elinizle gözlerini örtün veya bunu yapacak bir asistan tutun.
6Okları çıkarmadan önce kesinlikle kesmeyin. Kirpi okunu kesmenin şişliği indirdiğini ve daha kolay çıkmasını sağladığını duymuşsunuzdur. Buna kulak asmayın: okları kesmek çıkarmak için kavramayı zorlaştırır ve onları daha küçük parçalara ayırır.
7Oku pense yardımıyla dip kısmından kavratın. Okları dip kısmından kavramak için yassı uçlu pense kullanın. Daha küçük parçaları çıkarmak için kargaburunlu pense kullanmak durumunda kalabilirsiniz. Hemostat veya kelepçe olarak kullanılan penseler de kullanılabilir.
- Sıkı tutun ancak oku kırmamaya dikkat edin.
- Okları elinizle tutmamaya çalışın. Okların üstü çengellerle ve küçük pullarla kaplı olduğu için acı çekmenize ve cildinizin zarar gelmesine sebep olabilir.
8Oku deriye saplandığı yönün tersine doğru çekin. Okun dip kısmını sıkıcı kavrayın ve mümkün olduğu kadar düz olarak çekin. Yeni bir hasar vermemek için ve oku kırmamak için tek hamlede çekmeye çalışın.
- Hızlı bir şekilde yapıldığında oku çekme işlemi daha az acı vericidir. Ancak oku sıkıca kavradığınızdan ve doğru yöne doğru çektiğinizden emin olmalısınız.
9Okların ucu kırılırsa sterilize edilmiş bir cımbız yardımıyla çekin. Okun ucunun olup olmadığını kontrol edin. Ucu kırılmışsa bu enfeksiyona sebep olabilir ve enfeksion hayvanın diğer organlarına sıçrayabilir. Bir cımbızı sterilize edip oku çıkarmaya çalışmak durumunda kalabilirsiniz.
- Metal cımbızları sterilize etmek için yıkayın ve daha sonra kaynayan suyun içine koyup 5 dakika bekletin. Maşa yardımıyla sudan çıkarın ve temiz havlu kağıdın üstüne koyun, kullanmadan önce birkaç dakika soğumasını bekleyin.
- Yaralanan kısımda okun ucunu göremiyorsanız ve birkaç kere denemenize rağmen hala oku çıkaramadıysanız köpeğinizi derhal bir veterinere götürmelisiniz.
10Geri kalan oklara aynı işlemi uygulayın. Her bir oku deriye en yakın kısmından kavrayın. Acıyı azaltmak için hızlıca çekin. Her zaman ters yöne doğru dik olarak çekmeye özen gösterin, kesinlikle yana doğru eğerek çekmeyin. Derinin içinde kırılmadığından emin olmak için her oku çekişinizden sonra uç kalıp kalmadığını kontrol edin.
- Kaçırmış olabileceğiniz oklar için hayvanı tekrar kontrol edin. Emin olmak her zaman iyidir çünkü okları direkt olarak çıkarmak daha hızlı ve sağlıklı iyileşmeyi sağlar.
11Bulunduğu yere bağlı olarak yaraları bandajla sarın veya dezenfektan sürün. Yaralar sadece hayvanın göğüs kısmındaysa veya çok fazla kan akıyorsa bandajla sarın. Diğer şartlar altında yaralar enfeksiyon olup olmadığını kontrol edebilmeniz için açık kalmalıdır, bu yaralara enfeksiyon riskini azaltmak için dezenfektan veya antiseptik sürebilirsiniz. Göğüsteki yaraları dezenfekte etmeyin.
- Yaraları kolayca temizlemek için koton bir bezi oksijenli suya banın.
12Hayvanınıza kuduz aşısı yaptırın. Kuduz olma ihtimali az olsa da bu hastalık ölümcüldür bu yüzden kuduz aşısı yaptırmayı ihmal etmeyin. Kedi, köpek, kuş ve çiftlik hayvanları gibi her türlü sıcak kanlı hayvan kuduz olabilir. Doktorunuz veya veterineriniz sizi kuduz hakkında bilgilendirebilir ve aşı için yönlendirebilir.
- Kedi ve köpek gibi memeli hayvanlar sadece kuduz olmakla kalmaz aynı zamanda bunu insanlara da bulaştırabilirler. Özellikle hayvanınıza hemen kuduz aşısı yaptırmadıysanız doktorunuza sizin de kuduz aşısına ihtiyacınız olup olmadığını danışmalısınız.
- Hayvanınız 3 yıl içinde aşı olduysa doktorunuza bir daha aşı olup olmamasının sonuçlarını danışın.
13Sonraki birkaç hafta boyunca komplikasyon olup olmadığını gözlemleyin. Hayvan bir hafta sonrasında hala acı içindeyse veya enfeksiyon işaretleri gösteriyorsa hemen bir veterinere götürün. Kızarmış veya şiş bölgeler ve sıcak akıntılar enfeksiyon göstergesi olabilir.
- Hayvan topallıyorsa veya eklemleri hassassa ve acıyorsa hayvanınızı bir veterinere götürmelisiniz. Kirpi okları derisinin altında kalmış olabilir.
- Enfeksiyon varsa veteriner antibiyotik verip vermemeye karar verebilir. Evde bulabileceğiniz antibiyotik losyonları dışında veterinerin önerisi olmadan daha güçlü bir ilaç ile köpeğe müdahale etmemelisiniz.
Kaynak
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1482438/
- http://www.wikihow.com/Remove-Porcupine-Quills
- http://www.guardianvetcentre.com/html/pet-owners/Pet-Help-Articles/Porcupine_Quill_Injuries/index.cfm
Sena Toprakçı