Müzik Okumak

Yazılı müzik binlerce ve hatta bugün sözlerini okuduğumuz müzik bile yaklaşık 300 yıldır gelişmekte olan bir dildir. Müzik notasyonu, perde, süre ve zamanlama için temel notasyonlardan, tınılama ve hatta özel efektlerin daha gelişmiş tanımlamalarına kadar ifade edilen sesin, simgeler tarafından temsil edilmesidir. Bu makale size müziği okumanın temel öğelerini tanıtacak, size daha gelişmiş bazı yöntemler gösterecek ve konuyla ilgili daha fazla bilgi edinmenizi sağlayacak bazı yollar öneriyor.

Bölüm 1 : Temel Öğeler

1Nota Çizgilerini Ele Alın.Müzik okumayı öğrenmeye başlamadan önce, neredeyse müzik okuyan herkesin bilmesi gereken temel bilgiler bir kanıya varmanız gerekir. Bir müzik parçasında ki yatay çizgiler “nota çizgileri” ni oluşturur. Bu, tüm müzikal sembollerin ve takip edilmesi gereken her şeyin temelidir.

• Nota çizgileri, 5 yatay çizginin ve onların arasında ki boşlukların oluşturduğu bir düzendir. Hem çizgiler hem de boşluklar referans amacı ile numaralandırılmıştır ve her zaman en düşükten (nota çizgilerinin en altı) en yükseğe (nota çizgilerinin en üstü) doğru sayılır.

23’lü Sol Anahtarı İle Başlayın. Müzik okurken ilk karşılaşacağınız şeylerden biride sol anahtarıdır. Nota çizgilerinin sol ucunda ki büyük, gösterişli ve el yazmasına benzeyen sembol, müzik aletinizi yaklaşık olarak hangi aralıkta çalmanızı söyleyen bir efsanedir. Yüksek aralıkta ki tüm müzik aletleri ve sesler üçlü sol anahtarını kullanıyor ve bu müziği okumaya girişte örneklerimiz için öncelikle bu sol anahtarına odaklanacağız.

• 3’lü sol yada G anahtarı dekoratif bir Latince harf olan G’den türetilmiştir. Bunu hatırlamanın iyi bir yolu, anahtarın ortasında ki “girdabın” G harfini temsil etmesidir. Nota çizgisinde ki notalara sol anahtarı eklendiğinde, notalar aşağıda belirtilen öneme sahip olacaklardır:
• Aşağıdan yukarıya doğru sıralı olan çizgiler sırası ile E, G, B, D ve F notalarını temsil ederler.
• Aşağıdan yukarıya doğru sıralı olan boşluklar ise sırası ile F, A, C ve E notalarını temsil ederler.
• Hatırlanması gereken çok şey var gibi gözükebilir fakat bunları hatırlamanıza yardımcı olabilecek bazı hatırlatıcı ipucu veya kelime ipuçları kullanabilirsiniz. Çizgilerde ki notalar için “EveryGood Boy DoesFine” çok yaygın bir hatırlatıcı ipucudur ve boşluktakiler için ise “FACE” kelimesini heceler. Bir çevrimiçi nota tanıma aracı ile pratik yapmak, bu çağrışımları güçlendirmenin başka bir önemli yoludur.

3Bas Notasını Tanıyın.F notası olarak da bilinen bas notası, piyanonun sol kısmı, bas gitar, trombon ve diğer birkaç müzik aleti gibi düşük ses perdesinde bulunun bazı müzik aletleri için kullanılır.

• “F Anahtarı” ismi yine kendisinin kökeni olan Gotik F harfinden türetilmiştir. Sol anahtarının solunda ki iki nokta, nota çizgisinde bulunan “F” notasının altında ve üstünde bulunur.
• Alttan üste doğru bu 5 satır: G, B, D, F ve A ( GoodBoysDon’tFoolAround) notalarını temsil eder.
• Alttan üste doğru 4 boşluk ise: A, C, E ve G ( AllCowssEatGrass) notalarını temsil eder.

4Notaların Görevlerini Öğrenin.Bireysel nota sembolleri nota başı, nota sapı ve bayraktan oluşan üç temel öğeden meydana gelir.

• Nota Başı: Bu ortası boş (beyaz) ve ya dolu (siyah) oval bir şekildir. En temelde, müziği icra eden kimseye enstrümanında hangi notayı çalmasını söyler.
• Nota Sapı: Bu, bota başına bitişik ince, dikey bir çizgidir. Nota sapı yukarıyı işaret ettiğinde nota başının sağ tarafı ile birleşir. Aşağıyı işaret ettiğinde nota başının sol kısmı ile birleşir. Nota sapının yönünün notalar üzerinde herhangi bir etkisi yoktur fakat notasyonu okumayı kolaylaştırır ve daha az karışık hale getirir.
• Nota sapının yönü ile ilişkili genel kural, nota sapı nota çizgisinin orta bölümünün üstünde ise aşağıyı göstermesi, nota çizgisinin orta bölümünün altında ise yukarıyı göstermesidir.
• Bayrak: Bu, nota sapının ucuna tutturulmuş kavisli bir şekildir. Sapın nota kafasının sağına ve ya soluna bağlanıp bağlanmadığı önemli değil ise, bayrak nota sapının daima sağına doğru çizilir, ve asla soluna doğru çizilmez!
• Birlikte ele alındığında nota, nota sapı ve ya bayrak ya da bayraklar müzisyene belirli bir notanın zaman değerini gösterir, atımlar yada atımların bölümleri olarak ölçülür. Müziği dinlediğinizde ve ayak uydurduğunuzda o atımların farkına varırsınız.

 Bölüm 2 : Ölçü ve Zaman

1 Ölçü Çizgilerini Öğrenin.Bir müzik parçasında, nota çizgilerini düzenli aralıklarla kesen ince dikey çizgiler göreceksiniz. Bu çizgiler ölçüleri temsil eder – ilk satırdan önceki boşluk ilk ölçü, birinci ve ikinci satır arasındaki boşluk ikinci ölçüdür vb. gibi. Ölçüm çizgileri, müziğin seslerini etkilemez ancak sanatçının müzikteki yerini korumasına yardımcı olur.

• Aşağıda göreceğimiz gibi ölçümlerle ilgili bir başka kullanışlı şey, her birinde aynı sayıda atım bulunduğudur. Örneğin radyoda bir müzik dinlerken kendi kendinize 1-2-3-4 diye hafifçe vuruyorsanız muhtemelen farkında olmadan ölçü çizgilerini çoktan bulmuşsunuz demektir.

2 Ölçüm ve Zamanlamayı Öğrenin.Ölçü genellikle “nabız” yada müziğin ritmi olarak düşünülür. Dans yada pop müziği dinlediğinizde klasik dans müziğinde ki ölçüm örnekleri olan “dıp-tıs, dıp-tıs” ritimlerini içgüdüsel olarak hissedersiniz. Bir müzik parçasında ki atımlar, ilk anahtar sembolün yanında yazılı kesire benzeyen bir sembol ile ifade edilirler. Normal bir kesir gibi pay ve payda vardır. Nota çizgisinin en üstünde ki iki boşlukta yazılı olan pay, bir ölçüde kaç vuruş olduğunu gösterir. Payda ise bir vuruşa (elinizle dizinize hafifçe vurduğunuz “nabız” gibi) karşılık gelen nota değerini söyler.

• Muhtemelen anlamak için en kolay ölçü 4/4 zaman ya da “ortak” zamandır. 4/4 zamanda her ölçüde dört vuruş vardır ve her çeyrek nota bir vuruşa eşittir. Bu en popüler müzikte bile duyacağınız nota imidir. “1 2 3 4, 1 2 3 4” diye ritimle birlikte ortak zamanda sayabilirsiniz.
• Paydayı değiştirerek bir ölçüde ki vuruş sayısını değiştirebilirsiniz. Bir diğer çok yaygın kullanılan nota imi ise ¾’tür. Örneğin birçok valsin vuruşları “ 1 2 3, 1 2 3” şeklinde ¾ nota imi iledir.
• Bazı ölçüler sayı yerine C harfi ile ifade edilirler. 4/4 nota iminde sıklıkla büyük C harfi ile gösterilirler bu da “Common” anlamına gelir. Aynı şekilde 2/2 lik nota iminde de büyük C harfi boyunca düz dikey bir çizgi olarak gösterilir. C harfini kesen çizgi, kesme zamanı anlamına gelir.