Enerji içecekleri son yıllarda oldukça büyük bir popülerlik kazanmıştır. Bu içeceklerden kişilerin beklemiş olduğu temel kriterler ise; gün ortasında bir enerji artışı sağlamak, sabahları uyanmayı kolaylaştırmak ya da çok tavsiye edilmeyen bir yöntem olsa da alkolün sersemletici etkilerini azaltmaktır. Enerji içeceklerinin bu denli yaygınlaşmasına karşın bu içecekler hakkında tehlikeli hikayeler de anlatılmaya devam edilmektedir. Enerji içeceği içtikten sonra kalp krizinden ölen gençler bu hikayelerden sadece birkaçıdır. Enerji içecekleri sağlıklı bireyler tarafından doğru bir biçimde uygun koşullar altında kullanıldığı zaman gayet güvenlidir. Enerji içeceklerinin kullanımı hakkında daha fazla bilgi edindikçe ve ne kadar içtiğinizde limiti aştığınız hakkında fikir sahibi oldukça bu içecekleri daha da güvenli bir biçimde tüketme imkanını elde edebilirsiniz.
Bölüm1 : Enerji İçeceklerini Ölçüyü Kaçırmadan Tüketin
1Her gün bir ya da iki kutudan fazla enerji içeceği tüketmemelisiniz. Enerji içeceği tanımı farklı birçok materyali içerisinde barındıran ( çoğu zaman yüksek miktarda kafein ) ve asıl amacı odaklanmayı ve vücutta bulunan enerjiyi artırmak olan içecekleri kapsamaktadır. Bunun da ötesinde bu kategori içerisinde bulunan oldukça farklı türlerde içecekler de bulunmaktadır; soda benzeri şişelenmiş içecekler ya da küçük miktarlarda pudra haline getirilmiş shot olarak tüketilmesi gereken içecekler de bu kategori içerisinde değerlendirilebilmektedir. Gün içerisinde sağlıklı bir tüketim gerçekleştirmek adına net olarak kaç ml enerji içeceği içmeniz gerektiği konusunda genel bir limit bulmak oldukça zor olacaktır.
- Marketlerde satılan ve popüler olan markaların bir ya da iki kutusunu imek sağlıklı yetişkinler için kabul edilebilir bir sınır olarak ortaya koyulabilir. Konsantre hale getirilmemiş olan Redbull, Monster ya da Rockstar gibi enerji içeceklerini yetişkinlerin ve sağlık sorunu olmayan kişilerin her gün 500 ml kadar tüketmesinin sağlık için herhangi bir olumsuz etkisi bulunmayacaktır. Bu miktarı kendiniz için bir üst limit olarak belirleyebilirsiniz. Enerji içeceklerini olabildiğince az tüketerek olası tehlikelerden de uzak durmuş olursunuz.
2Enerji içeceklerini yoğun bir egzersiz programı öncesinde ya da program sırasında tüketmemelisiniz. Enerji içeceklerinin ani kalp durmalarına ya da kalp krizlerine sebep olduğu vakalara bakıldığı zaman kişilerin genellikle sert bir egzersiz öncesinde ya da sırasında bu içecekleri tükettikleri görülmektedir. Bazı atletler enerji içeceği ile odaklanmalarının keskinleşeceğini ve enerjilerinin de artacağını düşünmektedir fakat içecek içerisinde bulunan kafein ve benzer maddeler vücutta farklı tepkimelerin hatta kalp atışınızın hızlanması gibi durumların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Bu belirtiler zaten hali hazırda fiziksel aktiviteler sırasında da ortaya çıktığı için ikisi bir araya geldiğinde tehlikeli sonuçlar doğurabilmektedir.
- Kalp sağlığı ile alakalı olarak bir tanı konmuş olan kişilerin, ya da çocuk ya da ergenlerde henüz tanı koyulmamış ve semptomlar ortaya çıkmış ise enerji içeceği ani kalp durmalarına, atrial fibrilasyonlara ya da taşikardik ataklara sebebiyet vererek ölüme yol açabilmektedir.
- Bu negatif vakaların sayısının oldukça düşük olduğu bilinmektedir. Fakat kayıpların kazançlardan her zaman daha ağır bastığının da unutulmaması gerekmektedir. Özellikle egzersiz sırasında elde edeceğiniz bir enerji artışı için bu tür bir risk almamalısınız.
3Enerji içeceklerini alkol ile karıştırmamalısınız. Enerji içeceklerinin popülerliği arttıkça alkollü içecekler ile Redbull benzeri ürünlerin beraber kullanılmaya başlanması hiç de şaşırtıcı bir sonuç olmamıştır. Bazı kişilere göre enerji içecekleri sayesinde alkolün vermiş olduğu sarhoşluk etkisi en alt seviyeye erişmektedir. Bu şekilde kişiler daha uzun müddetler içki tüketebilmektedir. Fakat alkol seviyesinin ya da enerji içeceği seviyesinin iyi ayarlanmamasından kaynaklanan sorunlar meydana gelirse beklenmedik sağlık sorunları da ortaya çıkabilmektedir.
- Bazı kişiler alkol tüketiminin hemen akabinde enerji içeceği tüketerek eve kadar güvenli bir biçimde araba sürebileceklerini düşünmektedir. Fakat enerji içeceğini içtiğiniz zaman elde edeceğiniz uyanıklık seviyesi yüksek olsa da en az alkollü araba kullanmak kadar tehlikeyi içerisinde barındırmaktadır. Hatta haddinden fazla tüketilirse size beklenmedik bir öz güven vererek trafikte yapmamanız hareketlere de sebebiyet verebilmektedir.
Bölüm2 : İçecek Seçimleri Sırasında Bilgi Sahibi Olun
1İçeceklerin üzerinde besin değeri ve içerik bakımından bilgi veren markaları tercih edin. Ülkemizde bazı enerji içecekleri besin takviyesi adı altında satışa sunulmakta ve Gıda Tarım ve Hayvancılık bakanlığının içerik listesinde izin vermediği maddeleri de içerisinde barındırabilmektedir. Bu durumdan anlaşıldığı üzere üretici firmanın ambalaj üzerine yerleştirilecek olan içerik konusunda veya besleyici değer ile alakalı olarak saklayacağı hiçbir unsurun olmaması gerekmektedir. Bu tip içeriği belli olmayan markaları tercih eder ve içerseniz vücudunuza tam olarak ne aldığınız ile alakalı olarak fikriniz de olmayacaktır.
- Şanslıyız ki piyasada bulunan enerji içeceklerinin çok ünlü markalar da olmak üzere %95i takviye besin olarak değil içecek statüsünde satışa sunulmaktadır. Bu şekilde Goda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının denetlemesi kapsamında olmak ile beraber ve içerik besin değeri listesi de firmaların yerine getirmesi gereken zorunluluklar arasında bulunmaktadır. Tabi ki içerik listesi ve besin değerlerini okuyarak içeceğin içerisinde ne olduğuna bakmak ne kadar ölçüde bulunduğunun hesabını yapmak ( özellikle kafein ) denetlemek tamamen sizin seçiminizdir.
2İçecek firmasının önerileri hakkında bilgi alın. ( Sorgulamadan kabul etmemek şartıyla ) Dünyanın en meşhur içecek firmalarından birini internet sitesinde yazılanlara göre günü herhangi bir saati bu içeceği tüketmek için en uygun saattir, bir diğer deyiş ile ne zaman isterseniz tüketebilirsiniz. Araba sürerken, okuldayken, çalışırken, spor yaparken, gece bir partideyken bu içeceği gönül rahatlığı ile kullanabileceğinizden bahsedilmektedir.
- Bu reklamı andıran önerileri bir kenara bırakırsanız, daha derinlerde gerçeği yansıtan farklı değerli bilgiler de bulabilirsiniz. Örneğin yetişkin bir insanın günde 4000 miligramdan fazla kafein tüketmemesi gerektiği, hamilelerin ya da emziren annelerin bu içeceği tüketmesini uygun olmayacağı, kafeine karşı duyarlı olan kişilerin içeceği kullanmamaları gerektiği ve son olarak da çocuklara uygun bir içerik olmadığı belirtilmektedir. Bu bilgilere ek olarak içeceğin içerisinde ne olduğunu tam olarak öğrenebileceğiniz bir içerik listesi de bilginize sunulmaktadır.
- Tüketmek istediğiniz içeceğin firmasından olabildiğince fazla bilgi elde etmeye çalışmalısınız, firmanın önerilerine de göz atmalısınız. Bunların dışında bilimsel olarak temellendirilmiş olan araştırmalara da göz atmadan içeceği tüketmeye başlamamalısınız.
3Günlük kafein tüketiminizin hesabını yapın. Kafeinin bağımlılık yaratmadığına inanılan genel algının tam aksine bir ya da iki gün boyuna kafein tüketmediğiniz zaman bazı huzursuzluk sendromları sergileyebilir ve hatta tamamen kestiğinizde uyuşturucuyu yeni bırakmış kişinin yoksunluk belirtilerini bile vücudunuzda hissedebilirsiniz. Kafein tüketimi birçok kişide zararsız olsa bile yüksek dozda kullanımlarda kalp sorunlarına ve hatta ilerleyen vakalarda da ani ölüm gibi beklenmedik yan etkileri ortaya koyabilmektedir.
- Kafein alımı ile alakalı ortaya koyulan tavsiyelerin tam bir standarda oturduğunuz söylemek doğru olmayacaktır. Verilen tavsiyeler değişkenlik göstermektedir. Bunun asıl sebebi günlük kafein alımını hesaplayabilmenin oldukça zor olmasıdır. Genel bir bilgi vermek gerekirse yetişkin bir kişi için maksimum kafein alım miktarının 300-400 miligram arasında değişim gösterdiğini belirtmek gerekmektedir. Genel olarak verilen referans aralığına göre bir bardak kahvede 100 miligram, bir bardak kolada 40 miligram ve son olarak da 250 ml bir enerji içeceğinde 50mg ve 160 mg arasında değişen bir oranda kafein bulunmaktadır.
- Hamile ve emziren kadınların günde 200 miligram kadar bir seviyede kendilerini sınırlamaları gerekmektedir. Gün içerisinde seyrek olarak kafein tüketmeleri daha iyi olacaktır. Çocukların ise günde maksimum 50-100 miligram arasında kafein alması uygun karşılanmaktadır.
4Şeker ve içerikte bulunan diğer maddelerin miktarı hakkında araştırma yapın. Kaliteli ve yeterli bir amblem içeriğine sahip olan bir firmadan almış olduğunuz enerji içeceği günlük kafein alımınızın kaydını tutmaktan çok daha fazlasını gerçekleştirmeniz adına size gerekli olan veriyi sağlayacaktır. Fakat bu içecekler aynı zamanda yüksek dozda şeker içermektedir. Günlük fazla şeker tüketiminin sağlığınızı ciddi bir biçimde olumsuz etkileyebileceğinin de farkında olmalısınız.
- Genel olarak enerji içecekleri;farklı çeşitlerde B vitamini, hayvansal ürünlerden elde edilebilecek olan amino asitler, torin, guarana ( Güney Afrika’da yetişen ve içeriğinde kafein bulunduran bir bitki, bu şekilde içeceğe bir derece daha kafein eklemesi yapılmış oluyor. ) Yine tekrarlamak gerekirse kontrollü kullanıldığı zaman b içerikleri tüketmenin herhangi bir sakıncası bulunmamaktadır, fakat aşırı kullanım farklı olaylara sebebiyet verebilmektedir.