Eski İngilizce şu anda Birleşik Krallığın bulunduğu bölgede M.S 5. ve 11. Yüzyıllarda yaşayan Germen halkı tarafından konuşulurdu. Artık Eski İngilizce konuşulan bir dil olmasa da, bu dilde yazılı birçok metin bulunmaktadır. Tarihçiler ya da aktivistler gibi bazı akademisyenler ya da araştırmacılar meslekleri dolayısıyla Eski İngilizceye ihtiyaç duyabilir ya da siz geçmişe farklı bir pencereden bakmak için bu dili öğrenmek isteyebilirsiniz.
Kendi Kendinize Eski İngilizce Öğrenme
1Farklı harfleri öğrenin. Eski İngilizcede bugün kullandığımız harflerin yanısıra farklı harfler de bulunmaktadır. Bu harfleri ve nasıl telaffuz edildiklerini öğrenin. “true Ænglisc” ya da “true Old English” olarak tabir edilen Eski İngilizcede runik alfabesi kullanılmaktadır. Ancak Orta Çağ’a gelindiğinde runik alfabesinden latin alfabesine geçiş yapılmıştır. Yeni bir harf olan “Orta (Uzun-)Es”” modern İngilizcenin başlangıç yıllarında diğer bir adıyla “Kral James İngilizcesi” zamanında alfabeye eklenmiştir. Bu harfi aşağıdaki listede görebilirsiniz.
- Ææ = Bu Æsh sesidir ve “hat” kelimesindeki “a”nın okunuşuna benzer (Amerikan telaffuzu). Thorn kelimesindeki Eth sesi düşmüş ve metinlerde bu ses “d” harfinin ortasından bir çizgi çekilerek gösterilmeye başlanmıştır. Bu ses klasik olarak đ(d-çizgi) ya da ortasından çizgi geçen ters altı şeklinde gösterilmektedir.
- Þþ = Bu Þorne sesidir ve “thorn”daki “th” gibi okunur. Ancak bir önceki eth hecesi düşmüştür ve Orta Çağ İngilizcesine geçilene kadar “th” ya da “thorn” olarak değişmiştir.
- ſ ʃ = Bu “Orta-‘S,'” ya da “Uzun-‘S.’dir. Uzun Es, Yunan alfabesindeki Sigma harfinin eski haline eşdeğerdir. Orta Es, Son Es ile aynı işlevi görmektedir ve “stress” kelimesinde Son Es’in yerini almıştır. “stress,” modern İngilizcenin ilk ve son dönemlerinde “bleſſings;” olarak yazılmıştır ve küçük ve büyük harflerin günümüzdekiyle aynıdır. “s” sadece kelimenin sonunda olabilmekte ki buna “Son ES” denilmektedir. “Son-Es ʃ” ile Afrika Esh(Sʃ,) karıştırmamalıdır. Orta-Es İngilizcede değil genellikle Almancada kullanılmaktadır.
2Ders kitabı kullanın. Eski İngilizce öğreten bir ders kitabı, Beowulf’u okurken size yardımcı olabilir. Piyasada birçok Eski İngilizce öğreten kitaplar ve işinize yarayacak farklı tekniklerde internet siteleri bulunmaktadır. Eski İngilizce ders kitaplarında şu konular yer almalıdır:
- Alfabe
- Telaffuz
- Sözlük
- Cümle yapısı ve dil bilgisi
- Kelime şekilleri
3Beowulf’u okumaya çalışın. Beowulf’u bulmak oldukça kolaydır ve Eski İngilizce öğreniyorsanız başlangıç için iyi bir kitaptır. Bu kitabın hem Eski İngilizce hem modern İngilizce baskılarını bulabilirsiniz.
- Cümle cümle okumak sizin yararınıza olacaktır. Öncelikle Eski İngilizce baskısını daha sonra da modern İngilizce baskısını okuyun. İnternette cümle cümle ve kelime kelime çevirilerini bulabilirsiniz.
- Beowulf’u internette bile bulabilirsiniz. Oxford Üniversitesi ve Teksas Üniversitesi gibi üniversitelerin internet sitelerinde Beowulf ve diğer Eski İngilizce metinler yer almaktadır.
4Sözlüğünüzü yanınızda bulundurun. Eski İngilizce metinler okurken bilmediğiniz kelimelerle karşılaşabilirsiniz. Elinizin altında bir sözlük olması metni hızlı ve daha etkili bir şekilde anlamanıza yardımcı olacaktır.
- Eski İngilizce sözlük ya da kelime listesi edinin.
- İnternette kelime listeleri araştırın. Pennyslyvania Üniversitesi gibi üniversitelerin internet sitelerinde Eski İngilizce sözlükler ve kelime listeleri bulunmaktadır.
5İşaretlere dikkat edin. Eski İngilizce şiirlerinde işaretler oldukça yaygındır ve Beowulf’ta binlerce işaret bulunmaktadır. İşaretler, Eski İngilizcedeki iki kelimeyi birleştirerek tamamen farklı anlamlı yeni bir kelime oluştururlar. İşaretler, özellikle şiirlerdeki ilginç dil oyunlarıdır.
- Örneğin Beowulf’ta okyanus kelimesi “hwælweg” olarak ifade edilir ve “balina yolu” anlamına gelmektedir. İnsan bedeni ”bānhūs” olarak belirtilir ve anlamı kemik evidir.
Kaynak
- https://lrc.la.utexas.edu/eieol/engol/00
- http://www.ucalgary.ca/UofC/eduweb/engl401/faq.htm
- http://www.wikihow.com/Learn-Old-English
ece toprakçı