Hangi yön kuzey? Ormanlık alanda kaybolduysanız veya en basitinden evinizin verandasına bir güneş saati kurmak istiyorsanız zaman zaman kuzey yönünü belirlemeniz gerekebilir. Genelde bu durum şansınıza pusula yokken denk gelebilir. Dahası, elinizin altında olsa dahi pusula manyetik kuzeyi göstereceğinden sizin dünya üzerindeki yer değiştirmenize bağlı olarak değişecektir.
Yöntem 1: Gölge Ucu Yönteminden Yararlanarak Kuzeyi Bulma
1Gölgesini görebileceğiniz şekilde bir çubuğu toprağa gömün. Alternatif olarak, sabit bir objenin gölgesinden de yararlanabilirsiniz. Neredeyse tüm objeler iş görebileceği gibi, kullandığınız obje her ne kadar uzunsa gölgesinin hareketini o kadar kolay görebilir ve ucu ne kadar darsa da ölçümünüzü bir o kadar kesin yapabilirsiniz. Tercih ettiğiniz objenin gölgesinin çalıların bulunmadığı açıklık bir alana düştüğünden emin olun.
2Gölgenin uç kısmını bir çakıl taşı yardımıyla veya belirgin bir şekilde toprağı çizerek belirleyin. İşareti yalnızca gölgenin uç kısmını belirleyecek kadar küçük, ancak ilerleyen zamanlarda belirleyebileceğiniz kadar da gözle görülür yaptığınızdan emin olun.
310-15 dakika bekleyin. Çoğunlukla bu süre zarfında gölgenin uç kısmı batıdan doğuya doğru eğri çizer.
4Başka bir çakıl taşı veya çizik ile gölge ucunun yeni pozisyonunu işaretleyin. İki nokta arasındaki mesafe genelde kısa olacaktır.
5Toprak üzerinde iki nokta arasında düz bir çizgi çekin. Çektiğiniz bu çizgi yaklaşık doğu-batı hattı olacaktır.
6İlk işaret (batı) solunuzda ve diğeri (doğu) sağınızda kalacak şekilde ayakta durun. Dünyanın her neresinde olursanız olun fark etmeksizin bu pozisyondayken yüzünüz kuzeye dönük olacak. Bu yöntem güneşin gökyüzünde doğudan batıya doğru hareket ettiği gerçeğini baz alarak kuzey yönünün belirlenmesini sağlar.
Yöntem 2: Yıldızlardan Yararlanarak Kuzeyi Bulma: Kuzey Yarımküre
1Gece gökyüzünde Kuzey yıldızını (Polaris) belirleyin. Kuzey yıldızı küçük ayı takımyıldızındaki son üyedir. Yıldızı belirlemede zorluk çekiyorsanız, öncelikle büyük ayıyı bulun. Büyükayı takımyıldızında en aşağıdaki iki yıldız Kuzey yıldızını işaret eden düz bir çizgi oluşturur. Bununla beraber Büyükayı takımyıldızının karşısında bulunan küçük ayı takımyıldızını da belirleyebilirsiniz. Kuzey yıldızı, küçük ayı takımyıldızının merkez üyesi ile Büyükayı takımyıldızı arasında kalır.
2Kuzey yıldızından yere doğru hayali bir düz çizgi çekin. Bu yön kuzeyi gösterecektir. Aynı zamanda bu uzaklıktan kendinize bir nokta belirleyebilirseniz, kılavuzluk yapması için kullanabilirsiniz.
Yöntem 3: Yıldızlardan Yararlanarak Kuzeyi Bulma: Güney Yarımküre
1Güney haçı (Crux) takımyıldızını belirleyin. Güney yarım kürede kuzey yıldızı görülmez ve yalnızca bir adet yıldız ile kuzey ve güney yönleri belirlenemez. Ancak güney haçı takımyıldızı ve işaretçi yıldızları kendinize kılavuz olarak kullanabilirsiniz. Bu takımyıldızı beş yıldızdan oluşur ve en parlak dört yıldız bir yana açılı haç işareti oluşturur.
2Haçın uzun eksenini oluşturan iki yıldızı belirleyin. Bu yıldızlar Güney kutbunun tam üzerinde hayali bir noktayı işaret eden bir çizgi oluştururlar. Bu hayali çizgiyi aşağı doğru takip ederek aralarındaki mesafenin beş katı uzunlukta ilerleyin.
3Elde ettiğiniz noktadan hayali bir çizgi çekerek yere inin ve sizi yönlendirmesi için bir nokta seçin. Bu nokta güneyi göstereceğinden, kuzey yönü tam tersi yöndedir (baktığınız noktanın hemen arkasında).
Kaynak
- http://www.equipped.com/21-76/ch18.pdf
- http://www.map-reading.com/fieldexp.php#fig9-8
- http://www.wikihow.com/Find-True-North-Without-a-Compass